Deze tekst is een extract van het artikel "Op weg naar toegankelijker steden en gebouwen", dat is terug te vinden in de nieuwste jaareditie van "de Belgische Bouwdocumentatie". Deze uitgave is binnenkort digitaal te raadplegen via deze website.

Naar een integrale toegankelijkheid
Integrale toegankelijkheid wil zeggen ‘toegankelijkheid voor iedereen’. Zo kan iedereen zich zelfstandig, veilig en comfortabel in zijn of haar leefomgeving bewegen. De doelgroep is daarbij duidelijk iedereen. Niet alleen personen met een beperking, maar ook oudere mensen, mensen met een tijdelijke beperking of ouders met een kinderwagen. Een integraal toegankelijke leefomgeving is de sleutel tot een maatschappij waarin iedereen gelijke kansen heeft.

Ook het Gentse Gravensteen kan binnenkort door rolstoelbezoekers worden bezocht.
Een historisch monument toegankelijk maken lijkt een onmogelijke taak, maar dankzij de verplichtingen opgelegd door Toerisme Vlaanderen (subsidiërende overheid), de visie van stad Gent en de stadsbouwmeester (Peter Vanden Abeele) en de begeleiding en het advies van toegankelijkheidsambtenaar Bart Vermandere lijkt dit toch te gaan lukken.

Dankzij voorafgaande adviezen van de toegankelijkheidsambtenaar werden in de omschrijving van de opdracht van de architectuurwedstrijd, de toegankelijkheidseis al van in de ontwerpfase goed omschreven.
Voorheen kwam toegankelijkheid in bijna alle projecten pas na de ontwerpfase ter sprake, en was men aangewezen op (nood)ingrepen die nog na de ontwerpfase moesten bedacht worden.

Een internationale architectuurwedstrijd voor een integrale toekomstvisie
Omdat het Gravensteen niet toegankelijk was voor rolstoelgebruikers (de circulatie kan enkel via vier smalle wenteltrappen die de verdiepingen met elkaar verbinden), besloot men in 2018 om via een wedstrijd een ontwerpteam te zoeken om ondermeer dit probleem op te lossen.

In september 2019 wordt aangekondigd dat Ontwerpteam 'Murmuur, Dhooge & Meganck en Sabine Okkerse' wordt aangesteld als ontwikkelaar van een integrale toekomstvisie voor de gebouwen en de bezoekersbeleving van het Gravensteen. De bedoeling is om verbouwwerken uit te voeren in 2020.

Het winnende architectenteam stelde voor om als uitgang een paviljoen te bouwen dat als voordeel heeft de bewuste doelgroep door een opening in de muur kan loodsen en niet door de poort aan de te steile en hobbelige ingang. Een bijkomend sterk punt van het ontwerp, was dat alle personeelsruimten nu uit het Gravensteen kunnen worden gehaald. Hierdoor moet men (een deel van) het Gravensteen niet langer verwarmen, enkel het nieuwgebouwde paviljoen.
Er zou een liftje komen dat het paviljoen verbond met de hoger gelegen binnenkoer en een liftkoker op de binnenkoer waarlangs het platte dak van de donjon kon worden bereikt.
Maar de oorspronkelijke locatie van het paviljoen - een groenperk ten noorden van de burcht - kreeg protest. Ook tegen de zichtbare liftschacht kwam protest, omdat die het beeld van historisch monument gedeeltelijk zouden wegnemen.

Gevolg gevend aan de protesten werd de betrokken burgers begin 2021 gevraagd zelf voorstellen in te dienen. Er werd onderzocht wat er waardevol was, maar ook wat problematisch was aan deze voorstellen. In oktober 2021 kondigt Gentse stadsbouwmeester af: Geen tunnel, geen steiger, geen helling, we gaan voor een lift.

Terug naar de tekentafel
Nadat het team van de stadsbouwmeester de burgervoorstellen afwees, is toch besloten het Ontwerpteam 'Murmuur, Dhooge & Meganck en Sabine Okkerse' een aangepast ontwerp uit te werken. Het besluit staat vast: de burcht krijgt een lift tegen de donjon en een nieuwe toegang via een buitengebouwtje. Waar dat gebouwtje komt is wel nog bespreekbaar. Ook moet nu worden uitgezocht in welk materiaal de lift word gebouwd. In het nieuwe ontwerp wordt uitgegaan van een liftkoker in steen of beton die aansluit op het uiterlijk van de burcht.

Er worden nu twee projecten tegen elkaar afgewogen, namelijk het oorspronkelijke winnende ontwerp (nu al met veel minder ruimte-inname in het parkje) en een nieuw ontwerp van een kleiner paviljoen, met een zelfde lift, dat zou worden geplaatst op een smalle strook (aan de Geldmunt) rechts van de ingang, in de oostelijke flank van de historische burcht.
Het Gentse stadsbestuur en de stadsbouwmeester eisten dat bij het verplaatsen van het paviljoen eenzelfde toegankelijkheid moet worden gegarandeerd!
In maart 2022 mag het ontwerpteam de aangepaste plannen voorstellen en kan het traject naar omgevingsvergunning, verder gezet worden

Maar na dit intens onderzoek zal het Gravensteen na de grondige verbouwing ook toegankelijk zijn voor rolstoelgebruikers alsook bijkomend comfort bieden voor iedereen tijdens het bezoek.

Met dank aan arch. Bart Vermandere, toegankelijkheidsambtenaar Stad Gent, voor zijn medewerking aan dit artikel. Gratis (digitale) editie Belgische Bouwdocumentatie 2022
De nieuwe jaareditie van COBOSYSTEMS’ “Belgische Bouwdocumentatie” verschijnt binnenkort
Deze papieren uitgave biedt een overzicht van de bedrijven die informatie (productblokken / bestekteksten) aanbieden op onze digitale media. Gebruik hem als handig naslagwerk.

Wist u dat u binnenkort GRATIS en zonder enige verplichting een DIGITALE versie van deze uitgave kan downloaden op deze website ?
Gebruik deze link voor een gratis digitaal exemplaar (ook 2018 , 2019, 2020 en 2021 beschikbaar)

Bezoek ook www.bestekservice.be
Cobosystems zorgt niet alleen voor de werkmethodiek, de verspreiding en de promotie van de bestekteksten, maar schrijft (en vertaalt) deze ook.

Sinds 1990 is Cobosystems dé uitgelezen partner voor de bouwsector als het om bestekteksten gaat.
Nergens vinden voorschrijvers zoveel producten (meer dan duizend bestekteksten) die aansluiten op eenzelfde structuur en werkmethodiek, die bovendien bruikbaar is in een brede waaier tekstverwerkingsprogramma’s.
www.bestekservice.be is dè werkplek waar voorschrijvers (architecten, ingenieurs, ...) dagelijks honderden bestekteksten zoeken en vinden.

Bent u fabrikant of leverancier? Laat uw producten voorschrijven en verhoog uw omzetcijfers dankzij bestekservice.
Wilt u meer weten over onze uitgaven en diensten?
Informeer vrijblijvend, via yves@cobosystems.be of op +32 (0)478 91 12 50,